راهنمای خرید رله برد مناسب

راهنمای خرید رله برد مناسب با ما در وی تات همراه باشید تا به شما بگوییم که چونه یک رله برد مناسب تهیه کنید

رله چیست؟

رله نوعی کلید الکتریکی سریع یا بی‌درنگ است که با هدایت یک مدار الکتریکی دیگر باز و بسته می‌شود.

روش کنترل باز و بسته شدن این کلید الکتریکی به صورتهای مختلف مکانیکی، حرارتی، مغناطیسی، الکترو استاتیک و… می‌باشد.

رله را ژوزف هانری در سال ۱۸۳۵ میلادی اختراع کرد.

از آنجا که رله می‌تواند جریانی قوی‌تر از جریان ورودی را هدایت کند،

به معنی وسیع‌تر می‌توان آن را نوعی تقویت کننده نیز دانست.

هر رله دارای دو پایه “فرمان” است و وصل کردن یک ولتاژ معین (که توسط کارخانه سازنده رله معرفی می شود) به پایه های فرمان، رله تحریک خواهد کرد.

با این کار رله از وضعیت اصلی یا نرمال،به وضعیت تحریک شده (Triggered) تغییر وضعیت خواهد داد.

بلا فاصله بعد از قطع شدن برق از پایه های فرمان، رله به حالت نرمال یا طبیعی باز می گردد.

تفاوت رله و کلید

طبق تعریفی که در بالا نیز ارائه گردید، رله همان کلید است، با این تفاوت که کلید را نمی‌توان از راه دور کنترل کرد یا از آن به‌عنوان یک کنترل‌کننده هوشمند استفاده کرد، پس می‌توان رله را کلید هوشمند نیز نامید که علاوه بر داشتن ساختار اصلی یک کلید ویژگی‌ها و امکانات بیشتری نیز داراست.

رله چیست؟

اجزای تشکیل‌دهنده رله‌های مکانیکی

این قطعه الکترومکانیکی از ۴ جر اصلی به شرح زیر تشکیل‌شده است:

بوبین (سیم‌پیچ ) ورودی: بوبین، سیم‌پیچ یا کویل ورودی. برای عملکرد بوبین نیاز به اتصال دوسر تغذیه ( + و -) به دوسر آن می‌باشد.
تیغه مشترک – COM : به این پایه سیگنال مشترک ( فاز در سیستم تکفاز و سر + تغذیه در سیستم DC) متصل می‌شود.
تیغه باز (NO-Normal Open) :این تیغه در حالت عادی باز است و با تحریک بوبین(ولتاژ دار شدن بوبین) بسته می‌شود.درصورتی‌که بخواهیم با تحریک ورودی، خروجی عمل نماید( اتصال تیغه COM به NO)، مصرف‌کننده را به این تیغه وصل می‌کنیم.
تیغه بسته (NC-Normal Close) : این تیغه در حالت عادی بسته ( متصل به COM ) می‌باشد و درصورتی‌که بخواهیم با تحریک ورودی، خروجی قطع شود، مصرف‌کننده را به این تیغه وصل می‌کنیم.لازم به ذکر است که برخی از مدل‌های رله فاقد تیغه NC هستند و تنها COM و NO دارند.

رله چیست؟

پارامترهای انتخاب رله مناسب:

جهت انتخاب یک رله باید با موارد زیر آشنا باشیم، یا به‌عبارت‌دیگر باید موارد زیر را به فروشنده اعلام کنیم تا رله مناسب را دریافت کنیم. بسته به شرایط یا حساسیت پروژه می‌توانیم تمام موارد یا برخی از آن‌ها را مشخص کنیم. موارد زیر به ترتیب اهمیت و اولویت لیست شده‌اند:

شرکت تولیدکننده و برند آن:در حال حاضر برندهای متنوعی در بازار یافت می‌شود، انواع برندهای چینی مانند TIANBO و NHG، برند OMRON که ساخت چین، مالزی و اندونزی آن در بازار یافت می‌شود و رله فیندر (finder) که از محبوبیت بیشتری نسبت به دیگر برندها در بازار برخوردار است.
نوع ولتاژ کاری: که به دو دسته AC و DC تقسیم می‌شوند.( توجه: این ولتاژ مربوط به ولتاژ تحریک بوبین می‌باشد و کنتاکت قابلیت اتصال به هر دو نوع ولتاژ AC و DC را داراست)
ولتاژ تحریک: ولتاژ تحریک یا ولتاژ بوبین می‌تواند رنج‌های مختلفی نظیر ۵، ۱۲، ۲۴، ۴۸ ، ۱۱۰ و ۲۲۰ ولت باشد.
تعداد پایه یا تعداد کنتاکت: رله‌ها در انواع تک کنتاکت، دو کنتاکت، سه کنتاکت، چهار کنتاکت و …. تولید می‌شود. ( تک کنتاکت یعنی یک تیغه COM, NC , NO، دو کنتاکت یعنی دو تیغه COM, NC , NO و الی آخر) تعداد کنتاکت با توجه به تعداد المان‌هایی که قصد کنترل هم‌زمان آن‌ها را داریم، تعیین می‌گردد.
آمپر رله: منظور از آمپر، حداکثر جریانی است که می‌توان از کنتاکت عبور داد. که در بازار مدل‌های ۵، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۶ و ۲۵ آمپر وجود دارد. توجه کنید که مقدار جریان اعلام‌شده توسط سازنده، مربوط به بارهای اهمی بوده و در صورت اتصال بارهای سلفی یا خازنی نظیر انواع شیرهای برقی، ترمزها، لامپ‌های LED و نظایر آن‌ها، این جریان بسیار کمتر خواهد شد. آسان‌ترین راه تشخیص بارهای اهمی از غیر اهمی این است که در زمان کنترل بارهای غیر اهمی، روی کنتاکت جرقه دیده می‌شود.

رله چیست؟ ( رله برد چیست )

رله برد چیست ؟ ( تفاوت رله و رله برد )

رله برد یکی از تجهیزات پراستفاده و مهم در اتوماسیون صنعتی بوده و با توجه به قیمت کمتر، نصب راحت‌تر و …. جایگزین رله‌های ریلی شده است.

مواردی در ساخت رله برد وجود دارد که وجود یا عدم وجود هریک علاوه بر تأثیر بر قیمت تمام‌شده، بر کیفیت و طول عمر محصول نیز اثرگذار است.

برخی از این موارد به‌راحتی قابل‌تشخیص است و بعضی را چنانچه شما نپرسید، فروشنده یا تولیدکننده هم نخواهند گفت.

تلاش کردیم که موارد به ترتیب اولویت نوشته شود. در ادامه این موارد را با هم بررسی خواهیم کرد:

رله چیست؟ ( رله برد چیست )

پارامترهای اولیه در انتخاب رله برد

شما با اطلاع از ۴ پارامتر زیر و اعلام آن‌ها به فروشنده می‌توانید یک رله برد خریداری کنید:

ولتاژ ورودی: ولتاژ هر رله برد وابسته به رله روی آن است. رله‌ها در ولتاژهای ۱۱۰،۴۸،۲۴،۱۲،۵ و ۲۲۰ ولت تولید می‌شوند. همچنین ولتاژ تحریک می‌تواند AC یا DC باشد. ولتاژ ورودی با نام‌های دیگری همچون ولتاژ تحریک رله برد یا ولتاژ تغذیه رله برد نیز نامیده می‌شود.
جریان کنتاکت‌ها: هم‌اکنون رله‌ها در آمپراژهای ۲۰،۱۶،۱۰،۷،۶،۵ و ۲۵ آمپر تولید می‌شوند. دقت کنید که این آمپراژها برای بار اهمی است و برای بارهای سلفی یا خازنی (مثل موتور، شیر برقی، ترمز، روشنایی و ….) این آمپراژ تا حدود ۸۵% افت می‌کند. یعنی رله ۱۶آمپر فیندر برای بار سلفی حداکثر می‌تواند ۲.۵ آمپر جریان دهد و جریان کشی بیش از آن باعث ذوب شدن کنتاکت خواهد شد.
تعداد کانال: رله بردها معمولاً در تعداد ۱۲،۸،۶،۴،۲ و ۱۶ کاناله تولید می‌شوند. منظور از تعداد کانال، تعداد رله‌های موجود روی برد است.
رنج ولتاژ خروجی: به رله‌های معمول در بازار حداکثر می‌توانند تا ۳۰ ولت DC یا ۲۵۰ ولت AC به کنتاکت آن‌ها متصل نمود و از حداکثر جریان نامی کنتاکت ها، با اتصال بار استاندارد استفاده کرد. منتها این به این معنی نیست که شما نمی‌توانید ولتاژ ۴۸ولت DC یا ۳۸۰ ولت AC را به کنتاکت متصل کنید، شرکت‌های معتبر سازنده رله نظیر فیندر، جداول و نمودارهایی به همین منظور دارند و در صورت اتصال ولتاژهای بالاتر، جریان کمتری باید از کنتاکت کشیده شود تا رله آسیب نبیند. به‌عبارت‌دیگر حداکثر توان رله لحاظ گردد.

با توجه توضیحات فوق عملاً محدودیت زیادی برای ولتاژ اتصال به کنتاکت ها وجود ندارد، لذا در زمان خرید رله برد موارد ۱ و ۲ و ۳ باید تعیین و به فروشنده اعلام گردد.

( رله چیست )

قابلیت جدا شدن رله‌ها

یکی از پارامترهایی که با توجه به نوع استفاده شما می‌تواند مهم باشد،

نصب و مونتاژ رله‌ها توسط سوکت روی برد است.

در صورت وجود سوکت، در زمان خرابی رله، بدون نیاز به باز کردن سیم‌ها، یا استفاده از تجهیزات خاص نظیر هویه، می‌توانید به‌سرعت رله را تعویض کنید.

راهنمای خرید رله برد مناسب ( رله چیست )

قابلیت جدا شدن برد ( تفاوت رله و رله برد )

این ویژگی بسیار مهمی است که برخی از تولیدکنندگان آن را نادیده گرفته و در طراحی لحاظ نمی‌کنند.

جریان‌کشی غیر استاندارد، اشتباه در خط مونتاژ و مونتاژ اشتباه، سوختن هر یک از قطعات روی برد و …. همه این‌ها مواردی هستند که در صورت وقوع باید رله برد تعویض گردد

درصورتی‌که در طراحی و ساخت رله برد از ترمینال‌های جداشونده استفاده‌نشده باشد،\

شما مجبور به بازکردن تک‌تک سیم‌های ورودی و خروجی و تعویض برد هستید.

حال اگر پروژه در خارج از محل سکونت شما نصب‌شده باشد، لازمست تا با صرف هزینه بالا و اعزام نیروی متخصص، تعویض صورت گیرد.

ولی درصورتی‌که رله برد با استفاده از ترمینال‌های جداشونده ساخته‌شده باشد، اولاً برد بدون نیاز به بازکردن سیم‌ها و در کمتر از ۱ دقیقه قابل تعویض است

نکته دوم اینکه نیازی به اعزام نیروی متخصص نیست و هر شخصی با هر سطح دانش فنی می‌تواند برد را با مشابه آن به‌سرعت تعویض کند.

پ.ن: بعضی تولیدکنندگان، از ترمنیال جداشونده استفاده میکنن، ولی برعکس روی برد طراحی کردن، این نوع طراحی باعث میشه تا علاوه براینکه سیم‌ها بعد از نصب جلوی پیج ترمنیال را میگیرن، پیچ هم بخورن و علاوه بر کاهش زیبایی تابلو، خطر قطع شدن سیم‌ها به علت تحت‌فشار بودن اونا رو به همراه داشته باشه!

نشانگر LED

( تفاوت رله و رله برد )

تمامی رله بردها دارای نشانگر LED هستند

منتها برخی تولیدکنندگان جهت کسب سود بیشتر اقدام به سری کردن LED با بوبین رله می‌کنند (عکس چپ)،

این نوع طراحی باعث می‌شود تا در صورت سوختن LED، رله نیز از کار بیفتد.

با توجه به اینکه LEDهای بازار همگی چینی و کیفیت چندان بالایی ندارند،

سوختن LED امری شایع است.

طراحی بهینه، استفاده از یک مقاومت در سر راه LED است(شکل وسط). راه تشخیص آن نیز ساده است و کافی است بررسی کنید که آیا به تعداد رله‌ها، مقاومت روی برد الکترونیکی وجود دارد یا خیر.

اما در این طراحی نیز امکان سوختن LED به علت جریان بازگشتی رله وجود دارد ( با درصد احتمال بسیار کمتر نسبت به حالت قبل)،

راهکار حل این مشکل، استفاده از یک دیود محافظ LED است ( عکس راست)

توجه: این دیود، با دیود هرزگرد که در رله بردها قرار می‌گیرد، متفاوت است و متأسفانه راه تشخیص آن ساده نیست.

البته استفاده از این مورد تنها باعث افزایش کیفیت برد می‌شود و مانند حالت اول حیاتی نیست.

پ.ن: در نوع دوم، نهایتاً LED می سوزه ولی همچنان برد کار میکنه.

ولی خوب بهتره که این دیود هم باشه که اپراتور راحت بتونه وضعیت رله رو تشخیص بده. رله بردهای کوشا الکترونیک از نوع سوم هستند.

جنس برد الکترونیکی

هم‌اکنون در ایران از دو جنس برد فایبر و استخوانی برای تولید استفاده می‌شود.

بردهای فایبر کیفیت بالاتر و منعطف‌تری دارند.

خشکی بردهای استخوانی باعث می‌شود که درصورتی‌که به برد ضربه شدید وارد شود ( در حمل‌ونقل یا افتادن محصول در هنگام نصب) اتصالات مسی پشت برد قطع شود ولی در بردهای فایبر این اتفاق نمی‌افتد.

همچنین ضخامت مس پشت برد استخوانی کمتر است.

هزینه ساخت بردهای فایبر ۳ برابر بردهای استخوانیست.

راه تشخیص: در برد استخوانی خطوط مسی پشت آن کاملاً مشخص است و دیده می‌شود.

راهنمای خرید رله برد مناسب رله چیست

نگه‌دارنده رله

رله بدون نگه‌دارنده نباید روی رله برد نصب گردد.

نصب رله بدون نگه‌دارنده فلزی، دو مشکل اساسی ایجاد خواهد کرد.

(۱) درصورتی‌که بار سلفی به کنتاکت وصل گردد، با هر جرقه روی کنتاکت، یک جرقه هم بین پایه رله و سوکت زده می‌شود و این باعث می‌شود که سوکت از بین رفته و آن کانال رله برد معیوب و غیر قابل‌استفاده گردد.

(۲) در صورت استفاده در دستگاه‌هایی که لرزش دارند ( مانند ماشین تراش و CNC) رله از برد خارج می‌شود. حذف نگه‌دارنده به دلیل کاهش قیمت تمام‌شده رله برد انجام می‌گیرد.